Miasto musi przetrwać - recenzja gry Frostpunk

Fabuła Główna

Alternatywna rzeczywistość przedstawiona w grze to rok 1886. Technologia znacząco różni się od tej, jaka znana jest w naszym świecie. Steampunk, świat pary, pozwalający tworzyć i odkrywać nowe technologie. Lordowie, bogaci ludzie, rządzą światem, decydując o losie robotników i inżynierów.

Wszystko zmienia się, kiedy nieznane siły, w tym erupcje wulkanów Krakatau i Tambora, drastycznie zmieniają klimat na Ziemi. Imperium Brytyjskie postanowiło zareagować. Jednak Matka Natura pokazała swoją siłę i to, że ludzie nie mają z nią praktycznie żadnych szans.

Zima wulkaniczna przyszła znienacka, bez ostrzeżenia. Nie oszczędziła nikogo — ani bogatych, ani biednych. Zabrała wszystko, co było do tej pory znane, w tym człowieczeństwo. A ci, którym udało się przetrwać, musieli się dostosować — udać na północ, porzucając swoje domy, ale też rzeczy uważane za niezbywalne. I tylko wiara pchała ich do przodu, zapłaciwszy przy tym po stokroć. Ale gdy dotarli do miejsca docelowego, przyszedł czas na zbudowanie ostatniego miasta na Ziemi…

Londyn całkowicie pokryty śniegiem po nadejściu zimy wulkanicznej.

Zadanie, jakie nas czeka na stanowisku kapitana odpowiedzialnego za ludzi, to ustabilizowanie miasta i zapewnienie godnych warunków życia. Nie jest to proste, ponieważ będziemy wystawieni na wiele prób, które testują nasze człowieczeństwo.

Niekiedy trzeba wybierać pomiędzy jedzeniem a zapewnieniem schronienia, wysłaniem dzieci do pracy lub zapewnieniem im schronienia w świetlicach. A to wszystko, aby przetrwać. Musimy liczyć się z tym, że każda nasza decyzja niesie ze sobą konsekwencje. Warto więc pamiętać, by nie naginać zaufania mieszkańców ostatniego miasta na Ziemi — inaczej zostaniemy bardzo szybko zrzuceni z ciepłego stołka.

Mechanika

Technologia

Najważniejszymi elementami mechaniki we Frostpunk są badania inżynieryjne. Pozwalają one na odkrywanie lepszych metod zajmowania się chorymi, budowania domów odpornych na niską temperaturę, lepszy sprzęt łowiecki, czy wzmacnianie generatora.

Aby lepiej zrozumieć, o czym mowa, warto podzielić to na kategorie:

• Ogrzewanie - wszystkie elementy z tej części służą do rozbudowy i wzmacniania generatora, a także innych ulepszeń pomagających przetrwać mróz. Dobrym przykładem są tu grzejniki czy węzły grzewcze.
  

• Zasoby - dzięki badaniom związanym z wydobyciem i pozyskiwaniem surowców jesteśmy w stanie przyspieszać ich zbieranie, a nawet ulepszyć wydobycie. Możemy ulepszać budynki: kopalnie węgla przekształcić w parowe kopalnie węgla, z użyciem większej ilości surowców, w tym rdzeni parowych.
  

• Eksploracja i przemysł - badając tę dziedzinę, optymalizujemy badania, tworzenie Automatonów, wybudowanie balonu obserwacyjnego pozwala na wysyłanie zwiadu na zamarznięte tereny Frostlandu, konstruować bazy wypadowe, a nawet zapewniać protezy inwalidom, by mogli wrócić do pracy.
  

• Jedzenie, schronienie i zdrowie - wszystko, co związane z zapewnieniem żywności, dachu nad głową, a przede wszystkim opieki medycznej. Rozwijanie tej gałęzi mechaniki pozwala na wznoszenie szpitali, ulepszonych szklarni oraz usprawnienie polowania na dziką zwierzynę.

Drzewko technologii, które wprowadza innowacyjne udogodnienia dla naszego miasta.

Istotną rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, jest podział ludności na robotników, inżynierów, a także dzieci i inwalidów. Dzięki temu łatwiej przydzielać zadania. Chociaż istnieją miejsca pracy, w których można zatrudniać każdą siłę roboczą, w tym dzieci - po ustanowieniu odpowiedniego prawa. To samo tyczy się Automatonów, pozwalających zastąpić ludzką siłę roboczą. Są w stanie pracować nawet w bardzo niskich temperaturach, także w placówkach medycznych- oczywiście po opracowaniu dedykowanej technologii.

Księga Praw

Wyróżniamy dwie główne ścieżki Księgi Praw: Adaptację oraz Cele - z podziałem na Wiarę lub Porządek.

Adaptacja - skupia się na wprowadzaniu regulacji mających pomóc mieszkańcom miasta dostosować się do nowego świata. Jedne są mniej kontrowersyjne, inne bardziej. Musimy pamiętać, że każda decyzja niesie konsekwencje, wpływające na nadzieję oraz niezadowolenie ocalałych. Te dwa czynniki mają kluczowy wpływ na nasze dalsze losy. Jeśli będziemy utrzymywać pozytywne podejście ludzi do naszej pracy - nie zostaniemy obaleni. W innym przypadku nasz los nie będzie należeć do przyjemnych.

Adaptacja pomaga ludziom dostosować się do aktualnie panujących warunków.

Pierwsza ścieżka zawiera m.in. wybory związane z leczeniem, opieką nad ciałami zmarłych, wydłużeniem czasu pracy czy zapewnieniem rozrywki. Niektóre decyzje mogą spowodować zablokowanie jednej gałęzi na rzecz drugiej. Dla przykładu - jeśli wybierzemy cmentarz, nie będziemy mogli wybudować miejsca na ciała. Podobnie jest w przypadku dzieci: budując świetlice, nie pozwolimy najmłodszym na pracę razem z dorosłymi.

Księga Celów, pojawiająca się w późniejszym etapie gry, daje możliwość wyboru dalszej drogi. Nie jest możliwe wprowadzenie obu ścieżek na raz: albo wybieramy Wiarę, albo Porządek.

Wiara - jak sama nazwa wskazuje, dotyczy religii. Możemy postawić domy modlitwy, świątynię, a nawet wybudować siedzibę Strażników Wiary, odpowiedzialnych za porządek. Moim zdaniem, tą ścieżką łatwiej podnosić nadzieję, ale nie we wszystkich scenariuszach jest przydatna. Droga do sukcesu jest trudniejsza, mimo odblokowania przydatnych budynków, jak Dom Uzdrowień. Ta ścieżka kojarzy mi się z tworzeniem religijnego imperium, niczym Cesarstwo Rzymskie, gdzie kapitan to jedyny słuszny władca prawa, stawiający się na równi z Bogiem.

Porządek - skupia się na ateistycznym podejściu, bardziej radykalnym, niczym miasto policyjne. Możemy wzywać mieszkańców na codzienny apel, wysyłać Straż Sąsiedzką do patrolowania ulic, czy zatrudniać brygadzistów zwiększających wydajność miejsc pracy. Dodam, że ta droga jest kanoniczna w fabule Frostpunk. Na jednym ze zwiastunów dodatku “Na krawędzi”, widać w mieście wieże strażnicze oraz powiewające czerwone flagi.

To od nas zależy, którą drogę obierzemy dla naszych ludzi.

Dodatkowe scenariusze

Poza główną fabułą, twórcy Frostpunk oferują graczom dodatkowe historie, które pozwalają lepiej zrozumieć świat przedstawiony.

• Upadek Winterhome - dostępny po przetrwaniu dwudziestu dni w głównym scenariuszu. Opowiada historię dziejącą się przed wydarzeniami z “Nowego Domu”. Odkrywamy tajemnicę przeklętego miasta i jego upadku. Przejmujemy obowiązki po poprzednim kapitanie, który nie radził sobie z nadzorowaniem Winterhome. Niektóre ścieżki prawa są już wprowadzone i nie da się ich zmienić. Uważam, że to jeden z najtrudniejszych scenariuszy w grze i najbardziej chwytający za serce.
  

• Na krawędzi - dostępny po zakupie rozszerzenia “Na krawędzi”. W tym scenariuszu, dziejącym się jakiś czas po wydarzeniach z “Nowego Domu”, wcielamy się w kapitana niewielkiej grupy, wysłanej do wydobywania niezbędnych surowców dla Nowego Londynu. Nie mamy tu generatora, więc musimy znaleźć inne źródło ogrzewania. Rozgrywka wprowadza inne technologie oraz wioski, z którymi możemy budować relacje i handlować towarami.
  

• Uchodźcy - aby odblokować ten scenariusz, należy przetrwać dwadzieścia dni podczas głównej opowieści. Naszym zadaniem jest wsparcie tytułowych uchodźców, ludzi, o których zapomniano lub porzucono. Poznajemy tajemnicę mieszkańców nowo powstałego miasta. Jeden z trudniejszych scenariuszy, wymagający wykorzystania każdej minuty w trakcie gry.
  

• Arki - po przetrwaniu dwudziestu dni w “Nowym Domu”. Zadaniem jest zapewnienie przetrwania arkom, w których znajdują się nasiona i sadzonki z całego świata. Mamy do dyspozycji tylko inżynierów, którymi dowodzimy. Nie otrzymujemy wsparcia w postaci dodatkowej siły roboczej, polegamy na umysłach ścisłych i Automatonach.
  

• Ostatnia jesień - dostępna po nabyciu rozszerzenia “Ostatnia jesień”. Akcja tej opowieści dzieje się przed wielką zimą wulkaniczną. Nie jesteśmy kapitanem, lecz osobą odpowiedzialną za wybudowanie generatora przed nadejściem nieuniknionego mrozu. Scenariusz posiada dwie odmienne ścieżki: możemy stanąć po stronie robotników lub inżynierów. Mamy zupełnie inne prawo do wyboru niż w głównym scenariuszu. Opowieść pozwala zrozumieć, jak i dlaczego powstał pierwszy generator.
  

• Tryb nieskończoność - wolna rozgrywka podzielona na trzy drogi, różne poziomy trudności. Spokój - dla tych, którzy chcą zagłębić się w rozgrywkę bez większych trudności. Budowniczowie - możliwość budowania generatora od podstaw, liczy się walka z czasem. Przetrwanie - tryb, w którym po czternastu dniach pojawia się silna burza śnieżna. Nie posiada celu ani zakończenia, jak sama nazwa wskazuje, jest nieskończony. Tylko tu można wybudować publiczne budynki, place, ogrody czy utworzyć archiwum. Zbierane są relikty z przeszłości, odkrywające tajemnice świata przedstawionego. Można natrafić na wydarzenie związane ze Świętami Bożego Narodzenia; gdy zakończone pomyślnie, stawiamy drzewka świąteczne. Event zaczyna się 18 grudnia czasu realnego. Nie jest dostępny w trybie Budowniczowie.

Drzewo technologii w scenariuszu "Ostatnia jesień" nie jest tak rozbudowane jak to, w głównym scenariuszu.

Oprawa graficzna i muzyczna

Grafika we Frostpunk jest po prostu piękna. Zadbano o najdrobniejsze szczegóły, które możemy podziwiać podczas przybliżenia kamery - detale jak schody, mierniki pompy na generatorze czy Automatony. Sama przyjemność z patrzenia na miasto, gdzie każda rzecz jest dokładnie dopracowana. Oczywiście zdarzają się drobne błędy - przenikające przez latarnie czy siebie ludzie - ale można na to przymknąć oko.

Kiedy budujemy blisko siebie takie budynki jak warsztat czy chata myśliwych i nie oddzielimy ich, zostaną połączone tunelem. Jeśli przyjrzymy się ekranowi, podczas rozgrywki zamraża - im niższa temperatura, tym jest to lepiej widoczne. Podobnie jest, gdy warunki atmosferyczne wracają na normalne tory; widać wtedy parę i topniejący śnieg, zamieniający się w kropelki wody. Podczas burz, w zależności od intensywności, możemy dostrzec słupy mrozu spadającego z nieba. Twórcy doskonale wiedzieli, jak urzec gracza i pomóc mu lepiej zagłębić się w świat przedstawiony.

Euphemia "Effie" MachLachlan w animowanym wstępie do scenariusza "Ostatnia jesień."

Jeśli chodzi o muzykę, jest po prostu epicka. Ukochany przez użytkowników element Frostpunk - zwłaszcza utwór “Miasto musi przetrwać”, który sprawia, że gra nabiera zupełnie innego wydźwięku i bije na głowę inne gry o budowaniu miasta. Poprzednie części ścieżki dźwiękowej są raczej spokojne, ale tu budowanie napięcia dociera w pełni do osoby zagłębiającej się w rozgrywkę. Uznawana przez wielu za „piosenkę bossa bez bossa”.

Podoba mi się to, że “Ostatnia jesień” posiada swoje własne tło muzyczne - zupełnie inne niż w głównej fabule. Czuć nostalgię, walkę o przetrwanie przed nieuniknionym chłodem. Paweł Musiał, kompozytor, pokazał, że gra o budowaniu miasta może zamienić się w przygodę, od której ciężko się oderwać.

Podsumowując, Frostpunk znacząco wyróżnia się na tle innych gier o budowaniu miasta. Człowiek, siadając do rozgrywki, jest pewien, że będzie jak w każdej tego typu produkcji - nic bardziej mylnego. Budowa ostatniej aglomeracji na Ziemi zdaje się być prosta, ale gdy dochodzi do wyborów, zaczynasz inaczej patrzeć na swoje człowieczeństwo. Zadajesz sobie pytanie, czy jeśli doszłoby do takiej sytuacji w naszym świecie, byłbyś gotów je naginać, by przetrwać?

To, co jeszcze sprawia, że Frostpunk jest wyjątkowy, to więź z mieszkańcami osad pod naszą opieką. Każda śmierć, każde prawo wywołujące niezadowolenie — potrafi poruszyć niejednego twardziela. I nie piszę tego tylko dlatego, że osobiście zakochałam się w tej grze. Wystarczy spojrzeć na komentarze — nie tylko na Steam, ale też na YouTube, gdzie gracze dzielą się doświadczeniami z rozgrywki. Wiele osób, nawet znanych w branży muzycznej, reagując po raz pierwszy na ścieżkę dźwiękową, są pod wrażeniem. Ba, niekiedy ciężko uwierzyć, że pochodzi z gry o budowaniu miasta.

Na początku, zarządzasz zaledwie garstką ocalałych.

Na potwierdzenie, że Frostpunk to bardzo dobra produkcja, świadczą liczne nagrody i wyróżnienia:

Steam Awards - Frostpunk został wyróżniony przez społeczność Steam jako jedna z najważniejszych gier strategicznych. Druga część, Frostpunk 2, również otrzymała nominację.

42 edycja Golden Joystick Awards w 2018 roku - nominacje dla 11 bit studios i Frostpunka w kilku kategoriach, m.in. PC Game of the Year. Jedno z pierwszych, międzynarodowych wyróżnień dla gry i jej twórców.

The Game Awards - Frostpunk pojawiał się w zestawieniach nominowanych gier, choć nie zdobył głównych nagród. Wzmianki dotyczyły kategorii gier strategicznych i niezależnych.

Recenzje branżowe często wskazywały Frostpunka jako jedną z najlepszych produkcji survivalowo-strategicznych. Gra była wymieniana w rankingach „najlepszych gier indie” oraz „najlepszych city builderów dekady”.

Wiele portali branżowych podkreślało jej unikalny klimat narracyjny i moralne wybory jako wyróżnik na tle innych gier.

Jak widać powyżej, ciężka praca twórców opłaciła się - zyskali serca graczy na całym świecie.

Na koniec dodam, że 11 bit studio wypuściło zapowiedź remaku gry pod tytułem Frostpunk: 1886. Tytuł nie tylko otrzyma odświeżenie, ale pojawią się nowe wątki oraz ścieżki rozwoju. Na ten moment nie jest wiadome zbyt wiele, więc pozostaje czekać na nowe informacje związane z postępem prac nad remakiem.

Grafika promująca Frostpunk 1988.

Grę polecam każdemu fanowi gier typu budowanie miasta, ale też tym, którzy dopiero zaczynają przygodę. Zapewniam Was -nie skończy się na jednorazowym podejściu do opowieści zawartych we Frostpunku.

Ocena: 9/10

Zalety: Unikatowe podejście do gier typu city builder, otwierające nowe perspektywy dla tego typu rozgrywek. Epicka muzyka, w pełni oddająca klimat świata przedstawionego. Gracze wystawiani są na wiele prób, które niosą ze sobą różne konsekwencje. Dopracowana grafika oraz autorski silnik Liquid Engine.

Wady: Brak samouczka wyjaśniającego zasady funkcjonowania gry. Niektóre scenariusze mają wysoki poziom trudności i nie każdemu przypadną do gustu. Niektóre elementy lore są niejasne.